Harmonijka ustna

Harmonijki ustne diatoniczne
Harmonijka ustna, „Oktawa wiedeńska”

Harmonijka ustna – instrument muzyczny z grupy aerofonów. Dźwięk wydobywa się podczas ruchu powietrza w szczelinach, przy których znajdują się metalowe blaszki zwane stroikami (pot. języczkami), które wprawione w drgania wydają dźwięki zależne od ich długości. Harmonijka ustna była pierwszym instrumentem Jimiego Hendrixa.

Najstarszym przodkiem harmonijki jest instrument sheng, skonstruowany przez starożytnych Chińczyków około 3000 roku p.n.e. W Europie instrumenty stroikowe mają dużo skromniejszą historię. Pod koniec XVIII w. petersburski konstruktor organów Kirschnigk, zainspirowany grą Johanna Wildego (1689–1762) na shengu zbudował organy, w których najwyższy rejestr wyposażył w stroiki przelotowe, zamiast tradycyjnych piszczałek. W 1792 współpracownik Kirschnigka, szwedzki organmistrz Georg Christoffer Rackwitz zbudował orchestrion dla Georga Josepha Voglera (1749–1814), kompozytora i wirtuoza organów. Podczas podróży koncertowych po całej Europie Vogler przyczynił się do popularyzacji instrumentów ze stroikami przelotowymi.

W 1804 powstał pierwszy samodzielny instrument stroikowy – panharmonikon, na który pierwszy utwór skomponował Ludwig van Beethoven.

Rozkład dźwięków na harmonijce diatonicznej
strój Richtera, w tonacji C

(wydech) C E G C E G C E G C (blow)
(kanał) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (hole)
(wdech) D G H D F A H D F A (draw)

Oznaczenia oktaw na diagramie:

C CI CII CIII CIIII
Zobacz hasło harmonijka ustna w Wikisłowniku
Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem:
Harmonijka ustna

Copyright